Güney Türkistan’da Dil Asimilasyonu

Kifayatullah RAHMATOGHLİ

krahmatoglu@gmail.com

Güney Türkistan’lılar dil asimilasyonuna gelmeyin. Dil, bir kültürün anahtarıdır. Milletlerin varlığını devam ettirebilmesi için sözlü kültür kadar yazılı kültürün gelişmesi de bir o kadar önemlidir. Her milletin kendine özgü kültürü ve toplumsal hafızası vardır.

Eğer bir milletin vatanını, toprağını elinden alırsanız; başka bir toprak üzerinde kendine vatan edinebilir. Eğer dilini elinden alırsanız soyunu tüketirsiniz. Dolayısıyla bir milletin varlığı dinine değil diline bağlıdır. Çünkü din tercih meselesi, dil ise kader meselesidir.

Dolayısıyla bugünkü Afganistan toprakları birçok medeniyetin beşiği olmuştur. Birçok Türk devletine ev sahipliği yapmıştır. Afganistan'a, Ak Hun ve Saka’larla başlayıp tarihe yön veren Türk akınları Selçuklu’lar ile devam etmiştir. Bugünkü Afganistan'da kimler yaşıyor? Günümüzde Özbek, Türkmen, Halaç, Tatar, Kırgız, Kazak, Kızılbaş, Karakalpak, Avşarlar, Karluklar yaşamaktadır.

Her ne kadar dünyanın, hassaten Türk dünyasının gözleri kör olup bizleri görmezden gelseler de Afganistan, "Güney Türkistan" topraklarında hala büyük Türk varlığı bulunmaktadır.

Biz bin parça olsak da yine Türkoğlu Türkleriz. Özbeklerden sonra en fazla nüfusa sahip olan Türkmenlerdir. Özbekler ve Türkmenler çoğunlukla Güney Türkistan da denilen, özellikle Afganistan'ın kuzeyindeki verimli ve pırıl-pırıl ziraatın geliştiği topraklarda yaşamaktadır.

Güney Türkistanlı Türkler vatanını, milletini, dinini ve dilini seven milletlerdir. Tarihin her döneminde merkezli devletin yanlısı olmuş, devleti savunmuşlardır.

Afganistan Türklerinin eğitim dili Farsça, Peştunca ve Arap dillerinden oluşmaktadır. Son dönemlerde Özbekçe dersleri de verilmeye başladı. Özbekçe ve Türkmence yazışmalarında ve basılan eserlerde, günlük hayatta Fars alfabesi kullanılmaktadır.

Özbek Türkçesi hiçbir dönemde güçlü bir eğitim dili olmamıştır. Güney Türkistanlı Türkler kendi dillerini yalnızca konuşma dilinde kullandıkları için dillerinin yazım ve gramer kurallarını bilmemektedirler.

Güney Türkistan Özbekçesinde bir kelimenin karşılığı olmasına rağmen genellikle Farsça ve Arapçadan neredeyse Özbekçenin yarısına katılabilecek kadar kelime almışlardır. Bu vahim bir durumdur. Arapça ve Farsçanın Özbekçe üzerinde hâkimiyetine yol açmıştır.

Güney Türkistan dışında yaşayan özellikle Türkmenlerin geneli Farslaşmıştır. Kendi aralarında konuşurken bile Farsça dilini kendilerine moda haline getirmişlerdir. Fars dilinin etkisiyle dilini unutan Türkmenler, kendi aralarında Farsça konuşmaktadırlar.

Afganistan Türkmenleri kadimden gelen kültürlerinin bir kısmını hâlâ yaşatmakla beraber bazı gelenek ve göreneklerini unutmuşlardır. Türkmenler Afganistan topraklarında farklı bölgelerde yaşamalarına rağmen gelenek ve göreneklerinin büyük ölçüde birbirinden farkı yoktur. Özbek Türkleri ile çoğu yerde beraber yaşayan Türkmenlerin kültürü, Özbeklerin kültürü ile benzerlik göstermektedir.