YAZAR: Kafkasya Maarif
Birliği üyesi, Baku Devlet Üniversitesi Kazak Kent Şubesi Tarih bölüm öğrencisi
Nermin Hüseyinova
Dünyanın farklı ülkelerinde yapılan karmaşık bilimsel araştırmalar sırasında, arkeolojik malzemelerle birlikte, Paleolitik kamplardan paleoantropolojik buluntular ortaya çıkarıldı. Haziran 1968'de M. M. Huseynov liderliğindeki Paleolitik arkeolojik keşif gezisinde Azıh kampının V tabakasının IV ufkunda yapılan arkeolojik kazılarda ilkel bir adama ait bir çene keşfedildi.
Profesör D. V. Hacıyev, bu çene üzerinde uzun süre bilimsel araştırmalar yapmıştır. Çene yapısının belirli özelliklerinden dolayı, bir yandan pitikantroplara, özellikle Mauer'in erkeğinin çenesine, diğer yandan preneandertal tipteki insanlara daha yakın olduğu tespit edilmişdir. Çok katmanlı Azıh Paleolitik kampının 5. tabakasında bulunan ilkel insanın çenesinin büyük ve gövdesinin nispeten kalın olduğu açıktır. Bu açıdan Azıh mağara kampında bulunan çene, Australopithecus tipi çatılardan farklıdır ve bazı açılardan arkeantroplar arasında özel bir yer kaplar. Fiziksel tipine göre, Azıh kampında bulunan çene, sinantropik bir insan ile Neandertal insanı arasında bir geçiş aşamasıdır. Azıh'da bulunan alt çene Australopithecus, Archaeanthropus, Synanthropus ve Piticanthropus ile karşılaştırıldı. Yapılan bilimsel araştırmalar ilginç bilimsel sonuçlar verdi. Azykhantrop çenesinin alt kısmı kırıldığı için kalınlığı bu alanda 19,5 mm ölçüldü. Australopithecus'un alt çenelerinde aynı alanın 33,5 mm'ye eşit olduğu tespit edildi. Endonezya'nın Java adasında bulunan piticanthropus çenesi 26,3 mm kalınlığındadır, Çin'de bulunan sinantropik insan çenesi 19,6 mm kalınlığındadır ve Heidelberg adamının Alman Heidelberg köyünde bulunan çenesi 21,4 mm kalınlığındadır. Yukarıdaki ölçümlerden de görüldüğü gibi, Azıh adamının çenesinin sinantropik adam ile Heidelberg adamı arasında özel bir yere sahip olduğu açıktır.
Böylelikle, son 50 yılda yapılan karmaşık bilimsel araştırmalar sonucunda, eski insanların zengin paleoantropolojik bulguları keşfedilmiş ve aşağıdaki insan tipleri tespit edilmiştir:
1. Homo Turkana
2.Keniantrop
3. Homo erectus
4. homo habilis
5. Zinkantrop
6. Piticantrop
7. Sinantropus
8. Arxantrop
9. Homo Dmanisi
10. Neandertal adamı
11. Homo Sapiens