29 Nisan 2020 Çarşamba

Nesimi ve Çağdaş Gençlik

Aliyev Sabir Etibar oğlu,
Batı Hazar Üniversitesi, Turizm Ve Otelcilik Öğrencisi

Biz ulus ya da birey olarak geçmişten ders çıkarta biliryor muyuz? Önceki insanların ilkelerini, arzularını ve fikirlerini yaşata biliyor muyuz, veya bunu istiyor muyuz? Toplumumuzdaki birçok grublarınun geçmişle şimdiyi karşı-karşıya koyduğu ve tartışma yaratarak asırlık fikirleri değiştirmeye istekli oldukları açıktır. 

Bu, modern zamanda bir dereceye kadar gereklidir. Ancak yüzyıllar boyunca gelişen düşünceyi değiştirmek kolay değildir. Fakat hangileri değiştirilmeli ve ne ölçüde değiştirilmeli veya hangileri tutulmalıdır? Cevaplanması gereken başka sorular da var: Geçmişin tavsiyelerii ve ideolojisi bize bir şey kazandırabilir mi? Düşüncelerinden, ideolojisinden, yaratıcılığından ve yaşamından faydalanabilecek insanlar sırasında İmadeddin Nesimi şübhesiz kiilk aklagelen insanlardan biridir. Tüm hayatı Allah'ı, yaratılışını, kamil insanını ve kamillik yollarını aramaya, anlamaya ve bu uğurda savaşmağa adanmıştır. Bu yolda onun en büyük silahı kılıç değil, düşünceleri ve bu düşünceleri insanlara aktardığı dilidir. O dil ki, dərisinin soyulmasına səbəb olmuştur. Bununla birlikte, Nesimi'ye göre, korkusuzluk, doğru yol uğruna acı çekmek ve hatta bu amal için ölmek kamil insanın özelliklerindendir.
Nesimi'ye göre, kamil bir insanın özellikleri bellidir. Kamil bir insan bilgili, son derece ahlaki ve etik, adil, dürüst, vefalı, sadık, kararlı, cömert ve sabırlı olmalıdır. Açgözlülük, kibir, öfke, yalan, ikiyüzlülük ve kıskançlık gibi insana yaraşmayan duygularının ona yaklaşmasına izin vermemelidir. Nesimi insanlar arasında derin felsefi düşünceler yayarak insanları olumlu bir şekilde değiştirerek kamil insan sayısını artırmayı amaçlıyordu. Nesimi'nin gerçek niyeti, insanları hayvansal duygulardan, dünya malına açgözlülükten ve güç sevgisinden uzak tutarak insan evrimine ulaşmaktır. Nesimi, silahlı mücadeleden ziyade bilimsel ve entelektüel mücadeleden yanadır. Bu onun hümanizminden kaynaklanıyor. Sevginin insanı değiştirme gücüne sahip olduğuna inanıyordu. Nesimi'ye göre, sevgi bir insanı bencil arzulardan arındırmalı, kalbini ve ruhunu saflaştırmalı ve eğitmelidir. Sizce de bunlar gerçekten kamil bir insanın nitelikleri değil mi? Sizce bunları Nesimi'nin örneğinde öğrenmeye değmez mi, yoksa Nesimi ile bizim 600 yıldan fazla zaman farkıondan öğrenebileceğimizlere engel mi? Bence, hayır.
Nesimi'nin hayatını ve yaratıcılığını incelerken beni çeken özelliklerden biri hümanizmi, diğeri de eserlerinin Türkçe yaratdığı eserlerin inceliğiydi. Hiç şüphe yok ki bir ulusun varlığı için en önemli faktör onun dilidir. Dil, geçmişimizi bugünümüzü köprü, tarihimiz, milli servetimizdir.Nesimi'nin dilimizi canlı tutması bugün bütün ulusa örnek olmalı.
 İnanıyorum ki, Nesimi'ni bize sevdirən, eserlerini ve kendisini zaman karşısında öldürmeyen onun  halka  yakınlığı, eserlerinde halk arzularına yer vermesidir. Adalet öyle bir şeydir ki, ezilenler halk, mazlum insanlar, gerçek taraftarları her zaman özlemini çekmişler. Düşünürler, şairler ve toplumun ileri gelenleri her zaman adalet çağrısında bulunurlar. Adil bir toplum, adil bir hükümdar fikri, halk sanatının yanı sıra bayati, atasözleri ve destanlara da yansır. Halk bu arzuyu ve düşünceyi kuşaktan kuşağa sözcüklerle değil, aynı zamanda sarsılmaz duruşuyla yaşatmış ve tarih yazmışdır. Bu fikirler yazılı ve sözlü edebiyatımızda ve kalplerimizde yaşar.
               Geleceğin sadece sağlam bir temel üzerine – maneviyati zengin, bilgili ve vatansever nesillerin amelleri üzerine inşa edileceğini unutmamalıyız. Bunu yapmanın yolu, Nesimi'nin ve diğer değerli şahısların yaşamlarından ve ideolojilerinden faydalanmaktır.