Çocuklara kitap okumak hem çocuklar hem de yetişkinler için keyifli bir tecrübe. Okumanın pek çok faydasının yanında, okunacak da çok alternatif var. Bu yazının devamında, çocuğunuzda okuma sevgisini geliştirmenin ve iyi bir çocuk kitabı seçmenin yollarını bulacaksınız.
Küçük müslümanların ebeveyni, öğretmeni veya eğiticisi olarak bizler, bilgiyi öğrenme ve sürdürme potansiyeli yüksek bu parlak genç dimağlara bilgi aktarmakla önemli bir görev üstleniyoruz. Esasen piyasada kıymetli dersler içeren çocuk kitabı bulmak zor değil. Sevindirici olan, içinde İslamî unsurların da bulunduğu kaliteli çocuk kitaplarının yayınlandığını görmek.
Müslümanlar tarafından Müslüman çocuklar için yazılan bu kitaplar, genellikle İslamî bir prensip, Kur’anî bir mesaj veya Peygamberimiz’in hayatını merkez alıyor ve bunları hayal ürünü öyküler, ilgi çekici çizimler ve diğer enteresan özelliklerle harmanlıyor. Bunlar ve çeşitli başka kitaplar sayesinde çocuklarımıza, ister öğrenmek ister eğlenmek maksatlı olsun, kitap ve kitap okuma sevgisi kazandırabiliriz.
Çocuklara Kitap Okumanın Faydaları
1. Yatıştırıcı Etkisi
İki küçük çocuk annesi olarak edindiğim kısa tecrübemde, çocuklarımı yatıştırmanın en etkili tek yolunun bir kitap açıp okumak olduğunu fark ettim. Sırf resimlerine bakarak olsun (yaşı küçük çocuklar için), en sevdiği hikayeyi okuyarak olsun, okumanın sağladığı bire bir ilgi, çoğu ağlama krizinin önüne geçebilir.
2. Ebeveyn – Çocuk Bağı
Çocuklara yüksek sesle kitap okumak, ebeveyn-çocuk ilişkisi bakımından da önemlidir. Normal çevreden farklı olarak sadece ebeveyn, çocuk ve hikayenin olduğu bir ortam oluşmasını sağlar. Elektronik aletler ve ekranlarla dikkatimizin sürekli dağıldığı bir dünyada, işte yine bu bire bir ilgi ortamı, kitap okuma sayesinde gerçekleşir. Bu irtibatın özellikle küçük çocuklarla iletişimde hayati bir rolü vardır.
3. Bir Eğitim Aracı Olması
Bir ders, öğüt veya ahlaki değerler içeren bir kitap seçmek, normal şartlarda açıklanması zor olan bazı şeylerin çocuklara öğretilmesi için süper bir yöntemdir. Çocuklar, özdeşlik kurdukları karakterlere çok ilgi gösterirler ve onlar vasıtasıyla zor kavramların iletilmesi oldukça kolaylaşır.
Küçük Okurlar Kazanmanın İpuçları
1. Çeşitlilik
Çocuklara okuma sevgisi kazandırmanın en önemli yolunun onlara farklı türlerde kitaplar sunmak olduğunda herkes hemfikir sayılır. Bol resimli, eğlendirici kitaplar başlangıç için çok iyi olup, kitapların ağırlığı zamanla yavaş yavaş artırılır. Yalnız, çocukları sadece kendi yaşları için tavsiye edilen kitaplarla sınırlamak doğru değildir; erken zamanda daha karmaşık kitaplarla karşılaşmaları çocukların kavramları anlama yetilerinin erken gelişmesine yardımcı olabilir.
2. Eğlence
Okumayı ikiniz için de eğlenceli hale getirin! Bunu, okumayı kaliteli aile zamanıyla bağdaştırarak yapın. Kitapları koyduğunuz ve okuduğunuz özel bir yeriniz olsun. Şatafatlı bir şey olmasına gerek yok; özel bir okuma koltuğu, bir köşe, bir kitaplık olabilir. Buna karar vermede çocuğunuzun da payı olsun.
3. Kütüphane Gezileri
Halk kütüphanelerini düzenli olarak dolaşın, ikinci el birikiminizi zenginleştirmek için sahafları gezin, arkadaş ve akrabalarınızla kitap değiş-tokuşu yapın. Yeni bir kitap almayı sabırsızlıkla beklenen bir olay haline getirin. Tanıdığım, kitap okumayı seven yetişkinlerin ortak özelliği, küçük yaşlardan beri kendi kitaplarını seçmiş, kitapçılara veya kütüphanelere götürülmüş ve keşfetmelerine zaman ve özgürlük tanınmış olmaları.
4. Rutin
Aileniz için bir okuma rutini/düzeni yerleştirin. Günün belli bir saatini çocuklarınıza sesli kitap okuyacağınız zaman olarak belirleyin. Okuyacağınız kitabı çocuğunuza seçtirin ve aylarca her gün aynı kitabı bile seçse onu okumaya devam edin! Şayet çocuk bu zaman aralığını kaliteli zaman olarak değerlendirirse, okumayı da olumlu algılayacak ve inşallah okuma sevgisi kazanacaktır.
Çocuk Kitabı Seçimi çocuk kitapları.
Çocuklar için kitap temin etmek eğlenceli bir şey olabilir. Kitapçılarda ve kütüphanelerde saatlerinizi geçirebilirsiniz. Fakat sonuçta her kitap çocuğunuza uygun veya faydalı demek değildir. Şimdi doğru seçimler yapmanıza yardımcı olacak bazı ipuçlarına bakalım:
1. Almadan Önce Yorumları Okuyun
Piyasada çok kitabın olması hepsinin aynı kalitede olduğunu göstermez. Bu özellikle İslamî çocuk kitapları söz konusu olduğunda daha da doğru oluyor. Ne yazık ki dil bilgisi kullanımında özensiz veya kullanılan dil ile ele alınan konu itibarıyla çocuklara uygun olmayan pek çok böyle kitap var. Bu eksiği gidermeye yönelik kaliteli kitap çıkışında yavaş fakat belirgin bir gidişat söz konusu. Kilit husus, hem yazımı, hem içeriği, hem de resimlemeleri ile çocuklara çekici gelen kitapların seçilmesi.
2. Şu Temel Unsurları Arayın
Çocukların sonuna kadar ilgilerini kaybetmeyecekleri bir akışa sahip, sevimli karakterleri olan, çocuklara hayal güçlerini kullanmaya imkan tanıyan ve onlara cazip gelecek maceralar içeren kitaplar arayın.
3. Doğru Dönemde Doğru Kitap
Burada kati bir kural yok; içgüdülerinize güvenmeniz en iyisi. Çocuğunuzun ilgi alanlarını ve okuma seviyesini göz önünde bulundurun. Kitaba göz gezdirip resimlerini ve genel mesajını kontrol ettikten sonra çocuğunuz ve siz memnun kalırsanız, buyrun okuyun.
Farklı yaşlara uygun kitaplar seçerken de şunlar dikkate alınabilir:
0-2 yaş: Büyük, dikkat çekici resimleri olan, dayanıklı kitaplar; dokunma duyusuna hitap eden özellikleri olan, mesela kumaş kaplı/dokumalı kitaplar; büyük, kalın yazıları olan veya kısa kafiyeli cümleleri olan kitaplar.
3-5 yaş: Net, ilginç çizimler; yakın veya biraz büyük yaş grubundan karakterler; gerçek veya hayal ürünü hayvanlar; basit, eğlenceli ve akıcı bir öykü; günlük olayları konu edinen hikayeler; harfler, sayılar, şekiller, renkler gibi temel kavramları pekiştirici hikayeler.
6-11 yaş: Net, kolay okunur metinler; ilgi çekici çizimler; üzerine konuşmayı teşvik eden, çocuğun ilgi alanına uygun veya açıklanması zor konular içeren hikayeler; çocuğun kendisiyle bağdaştırabileceği karakterler.
11+ yaş: Yeni kavram, fikir ve tecrübeleri tanıtan kitaplar; çocuğunuzun bu yaşta karşılaştığı sorunlarla karşılaşan karakterler, çocuğunuzun ilgisini çeken konular; biyografiler; tarihi hikayeler; belgesel kitapları.
Unutmayın ki bir kitabın iyi sayılması için çok-satan veya sürekli tavsiye edilen olması gerekmez. İyi kitap, çocuğunuzun hoşuna giden ve onda okuma isteği uyandıran kitaptır.
4. Mutlaka Eğlenceli Olmalı
Meşhur çocuk kitabı yazarı Roald Dahl diyor ki:
“Çocuklara okurlar olmayı öğretmek benim için bir tutku. Kitapla rahat etmeyi öğretmek, içlerinin kararmasını değil. Kitaplar iç karartıcı olmamalı; eğlenceli, heyecan verici, harikulade olmalılar; ve okur olmayı öğrenmek, olağanüstü bir avantaj kazandırır.”
İslam’ın okumaya ve bilgi edinmeye verdiği önem çok büyüktür. Bu nedenle Peygamberimiz Hz. Muhammed’e sallallahu aleyhi ve sellem’e indirilen ilk vahyin ‘Oku’! [Kur’an: 96/1] olması tesadüf değildir.
Çocuklarda okuma sevgisinin yerleşmesi, büyüdüklerinde bir konuda bilgi edinme ve onu muhafaza etme konusunda onlara avantaj sağlayacaktır. Allah subhanahu ve teala çocuklarımızla böyle bir bağ kurmada yardımcımız olsun ve onlara Kendisini subhanahu ve teala öğretmeyi bizlere kolaylaştırsın. Doğru kaynakları seçip öğrenmek ve oynamak için keyifli bir ortam oluşturmak, onlarda daha küçük yaşlarda Allah, din ve Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem sevgisi oluşturmayı da kolaylaştıracaktır inşaAllah.
Çocuklarınızın küçük okurlar olmasının yollarını mı arıyorsunuz, yoksa zaten kitapların baş tacı edildiği bir evde mi büyüdünüz? Başkalarının bunu başarmasına yardımcı olmak için ne gibi ipuçları ve tavsiyeler verebilirsiniz? Sağlam okurlardan bir nesil yetiştirmeyi amaç edinelim inşaAllah!
Kaynak:Suffagah
