Senan Kazımoğlu
senan@turkata.com
Geçen gün Katoliklerin ruhani lideri Papa Francesco, 1915 olayları için 20. yüzyılın ilk soykırımının Ermeni toplumuna karşı yapıldığını söyledi. Aslında burada şaşılacak bir şey yoktur. Zira hala haçlı
ruhunun devam etdiğine şahid oluyoruz. Zaten öyle olmasaydı çoğu "Grigoryan" olan ermeniler için bir katolik lider bunu söylemezdi. Ustelik bu kelimini ilk kullanan Papa, Francesco da değil. 2001 yılında Papa İkinci John (Jean) Paul ve Ermeni kilisesi lideri İkinci Karekin tarafından imzalanan deklarasyonda, "20. yüzyılın ilk soykırımı" ifadesi kullanılmıştı.
Benim dikkati çekmek istediğim konu "20. yüzyılın ilk soykırımı" ifadesidir ki, gerçekte bunun tam tersi 20. yüzyılın ilk soykırımını 1905-1907’de bizzat ermeniler tarafından hemde Azerbaycan Turklerine karşı yapmıştır.
20. yüzyılın başlarında Rusya proletaryasının ayaklanması eyaletlerde de büyük yankı uyandırdı. Ermeniler, Çar yönetiminin Kafkasya’da zayıflamasını fırsat bilerek Erivan eyaletinde, Zengezur, Bakü, Şamahı, Gökçe, Mehri, Kafan, Eçmiadzin, Zengibasar ve Karabağ’da Azerbaycan Türklerine karşı Türklerinin sayısını azaltmak ve burada bir Ermenistan devleti kurmak için savaş açtı.
9 Haziran 1905’de silahlı Ermeni çeteleri Eçmiadzin iline bağlı Tekye köyüne hücum ederek köy ahalisini öldürmüş, çok az insan hayatını kurtarabilmiştir. Birkaç günde Eçmiadzin ilinde 9 Türk köyü yağma edildi ve boşaltıldı. Kafan’da Kerhane, Gatar, Helec, Saldaşlı, İncevar, Daşnov köylerinde yaşayan Azerbaycan Türklerinin bir çoğu öldürüldü, köyler yağmalandı. Gümrü ve civar köylerde yaşayanlar da Ermeni katliamından kurtulamadı. Saggarsu’ya hücum eden Ermeniler kadın, çocuk, yaşlı demeden insanları öldürmeye başladı. Köy imamı Molla Hasan Efendi Kuranı elinde tutarak Ermenilerin kadın ve çocuklara dokunmamaları için yalvarsa da bir sonuca ulaşamadı. Köy yağmalandı, insanlar katledildi. 1905–1907 katliamından hayatını kurtarabilen insanlar İran’a ve Türkiye’ye göç etti. Silahlı Ermeni çeteleri girdikleri her köyü işgal ederek, Azerbaycan Türklerini öldürüyor ve kovuyorlardı. Onların başlıca gayesi bölgede Azerbaycan Türklerinin sayını azaltmaktı.
Ermeniler Azerbaycan Türklerine yönelik saldırılarına devam ederek Zengezur köylerine saldırdılar. 9 Ağustos 1906’da Ermeniler Rus ordusunun desteği ile Okucu-Şabedek köyüne hücum ettiler. Ermeni ve Rus askerlerinin hücumuna birkaç gün karşı koyduktan sonra civar köylerden yardım gelmediği için Okucu-Şabedek köyü boşaltıldı.
Ermeni çetelerinin Azerbaycan Türklerine karşı uyguladığı güç politikası sonunda 20. yüzyılın başlarından itibaren Erivan eyaletinde Azerbaycan Türklerinin yaşadığı köy ve insan sayısı azaldı. Örneğin, 1886–1897 yılları arasında Erivan eyaletinde Azerbaycan Türklerinin nüfus artışı 40 bin kişi olduğu halde 1906–1916 yıllarında (1886 istatistiklerine göre Ermenilerden 61 bin kişi fazla olmasına rağmen) sadece 17 bin kişi olmuştur.
SONUÇ: 1905-1907 Ermeni çeteleri tarafından yapılan katliamlar sonucu Güney Kafkasya’nın 7 şehri büyük yıkımlara maruz kaldı, 12 kazada 252 köy yağmalanarak yerle bir edildi, 100 bin aile kazalardan, birkaç bin kişi şehirlerdeki evlerinden göç etmek zorunda kaldı, 10 bin kişi katledildi.
Bunu Aslında onlarda biliyor. Ancak yazının başında da söylediğim gibi "haçlı ruhu" vicdanlarından daha ağır basıyor.
NOT: Soykırımla ilgili bilgiler www.1905.az sitesinden alıntıdır.
